De Zaandamse houthandelaar Engel van de Stadt liet in het eerst kwart van de negentiende eeuw ten zuiden van het Sluispad tussen de Gouw en de Zuiddijk een balkenzager bouwen, die zijn naam kreeg. De Engel – of Jonge Engel, zoals hij aanvankelijk werd genoemd, dook volgens Pieter Boorsma pas in 1859 voor het eerst in de stukken op. Toen verzekerde Van de Stadt & Zn de molen voor f. 9000,- via het assurantiekantoor Willem van Orden in Zaandam. Dat gebeurde op 28 januari en dezelfde dag werden ook drie schuren bij de molen verzekerd voor f. 4000,-. Dit waren dus opslagruimtes van grote omvang.
Maar de molen was van veel oudere datum. Op 1 januari 1805 nam Engel van de Stadt zijn oudste zoon Claas op in zijn zaak, die hij naar zichzelf noemde. Als sinds 1771 was hij actief in de houthandel. Hij was toen voor 1/4de part eigenaar van de zaagmolen De Bakker op het eiland in de Voorzaan. Bij de oprichting van de fa. E. van de Stadt in 1805 werkte het bedrijf met De Bakker, De Jonge Beer, De Engel, De Huisman, allen in Oostzaandam, en De Witte Star of Tobbe achter het Ventje in Westzaandam.
Boorsma rangschikte de Engel ook als paltrok. Dat lijkt onjuist, want in 1878 werd een stoommachine bij De Engel geplaatst, die vanaf dat moment als stoomzagerij verder ging. Dat kon uiteraard uitsluitend met een bovenkruier. In het gedenkboek ter gelegenheid van het 125 jarige bestaan van E. van de Stadt, dat in 1930 verscheen, wordt met geen woord gerept over sloop van De Engel. Een paltrok kon niet in een stoomfabriek worden verbouwd. Ook de verzekering van 1859 duidt op een bovenkruier.
In 1862 werden de ladingen van de molen De Engel en De Bakker, die op het eiland in de Voorzaan stond, voor f. 29.000,- verzekerd. Dat bleef zo tot 1879, toen De Engel werd een stoommachine bij de molen geplaatst. Vermoedelijk was dit een locomobile, een verplaatsbare stoommachine. De houtvoorraden van deze stoomzagerij en De Bakker bleven nog tot 28 januari 1880 in de polis van Van Orden staan.
In Duizend Zaanse Molens van Pieter Boorsma wordt gemeld dat De Engel in 1876 werd gesloopt. Uit de aantekeningen in het verzekeringscontract met Van Orden en de gegevens van de fa. Van de Stadt zelf wordt duidelijk dat de bouw van de stoomzagerij in 1878 plaats vond. De molen werkte dus twee jaar langer op windkracht dan tot nu toe bekend.
Engel
Type molen: bovenkruier zaagmolen
Plaats: Oostzaandam
Bouwjaar: 1805