Willem Dirksz Niesen kreeg op 7 april 1683 de windbrief voor de paltrok De Heupel of Loonzager. De molen stond ten oosten van de Heerenwatering ter hoogte van het huidige station. Pieter Boorsma ging er vanuit dat er balken gezaagd werden met De Heupel, maar zeker wist hij het niet. De molen staat in de lijst, die drie schaatsenrijders in de winter van 1726 aanlegden, in het rijtje grenen balkenzagers. Dirk Willemsz Niesen was toen eigenaar.
De Heupel was de originele naam van de molen. Vermoedelijk was dit een verbastering van het Zaanse woord ‘heubel’, dat ‘heuvel of verhevenheid’ betekende, maar al lang in de vergetelheid was geraakt. In de volksmond stond de molen bekend als De Loonzager, wat ook de meest gebruikte naam in allerlei officiële stukken was.
De molen stond op een gehuurd erf, wat in 1731 aan het licht kwam, toen de staat van inventaris van Gerrit Jansz Kegh werd opgemaakt. Hij was eigenaar van paltrok De Hoop aan het Wijnkanspad, maar bleek ook eigenaar van de helft van het land, waarop de molens De Heupel en De Bijkorf staan. Deze erven lagen aan de Heerenwatering recht achter het huidige station in Zaandam .
De Heupel bleef altijd in dezelfde familie. Dirk was ongetwijfeld een zoon van de stichter van de molen. Op 23 mei 1735 verzekerde hij de paltrok voor f. 1000,-. Dat bleef zo, toen hij drie jaar later overstapte naar een ander brandcontract .
Op 22 april 1741 zakte de waarde naar f. 800,- en op 4 november van dat jaar liet Niesen de verzekering annuleren. Twee jaar later werd De Heupel of Loonzager in veiling gebracht, waarbij de opmerking werd gemaakt dat de koper de molen mocht afbreken. Er waren echter geen liefhebbers. Alles werd weer doorgehaald. Waarschijnlijk is de molen kort daarop gesloopt, want nergens werd meer een aantekening gevonden.
De Heupel stond op hetzelfde land als de paltrok De Bruigom, die in 1741 werd gesloopt door Lourens Hooglander.
De wonderlijke naam van de molen is nimmer verklaard. Dr. G.J. Boekenoogen kon geen verklaring vinden voor de naam. In De Zaansche Volkstaal, dat in 1897 verscheen, meldt hij wel het woord ‘heubel’, een oud-Zaanse verbastering van ‘heuvel’ die al lang in het vergeetboek was geraakt. De molen stond trouwens bekend onder zijn bijnaam De Loonzager. En dat was ongetwijfeld het bedrijf dat er mee werd uitgevoerd. De eigenaar zaagde niet voor zichzelf, maar uitsluitend in opdracht van andere kooplieden.
Heupel of Loonzager
Type molen: zaagmolen paltrok
Plaats: Westzaandam
Bouwjaar: 1683