Keeskemael’s Molen

De Keeskemaels of Oom Joost’s molen ontbrak in Duizend Zaanse Molens. C. Moelker, die een uitvoerige studie over het dorp Jisp schreef onder de titel ‘Het dorp aan de rivier de Ghyspe’, trof deze bijzondere molennaam wel aan, maar concludeerde dat Keeskemaels molen en de Barnde Bok één en dezelfde molen moesten zijn. Een conclusie, die niet gedeeld werd door de Jisper historicus Jan Klopper. In 1992 publiceerde hij ‘Molens te Jisp’, een onderzoek, waarin hij het bestaan van Keeskemaels of Oom Joost’s molen onomstotelijk vaststelde .
De windbrief van deze molen werd op 2 augustus 1618 uitgereikt aan Pieter Jansz Luttick, ‘buijrman aldaer’. Hij kreeg vergunning een ‘olijmolen op het eijnde van een stucke lands in den voornoemde gelegen aen de suijtseijde van ’t voorsz., dorp ende alsoo hij suppliant was onderricht, dat hij ’t selve nijet en vermochte te doen sonder alvoorens de gerechtigheijt van wint van de graeffelijckheijt vercregen te hebben.’ Luttick moest voor zijn oliemolen 2 gulden en 10 stuivers per jaar betalen voor het recht van het gebruik van de wind .
Met het bevel de molen pas te bouwen na het verstrekken van de windbrief nam Luttick het niet zo nauw, zoals trouwens wel gebruikelijk was in die dagen. Op 23 juni 1618 had Jan Pietersz., die de windbrief kreeg, al een half part in de molen voor f. 1750,- verkocht aan zijn broer Joost Pietersz Cuijper. Vandaar ongetwijfeld later de bijnaam Oom Joost’s molen .
Klopper toonde in zijn onderzoek bovendien aan, dat Keeskemael’s of Oom Joost’s molen op een ander erf stond dan de Barnde Bok. Op 1 februari 1670 werd het land verkocht, waarop ‘Oom Joost’s molen heeft gestaan’. Tien jaar eerder was de molen tijdens een zware storm omgewaaid en kennelijk niet meer herbouwd. Koper van het erf was Lucas Cornelisz de Lange. Dezelfde dag werd aan Teunis Garbrandsz uit Wormer ‘in volle vrije eijgendomme een oliemolen plus molenwerf staende en gelegen besuijde de huijsen in den banne deses dorps genaamt de verbrande molen voor f. 433:6:11’ verkocht. Deze twee transacties tonen duidelijk aan dat het om twee verschillende molens ging.
Keeskemael’s of Oom Joost’s molen stond net als de Barnde Bok aan de oostzijde van de Zuiderganssloot, waarbij Keeskemael’s molen de meest zuidelijke was, ongeveer tweehonderd meter vanaf de Barnde Bok.